Ο καλλιτεχνικός κόσμος αποχαιρέτησε τον κορυφαίο δημιουργό, τον πολυαγαπημένο «Νιόνιο», τον θρυλικό Διονύση Σαββόπουλο — τον άνθρωπο που έδωσε φωνή σε μια ολόκληρη εποχή, σε ηλικία 81 ετών.

Ο εμβληματικός τραγουδοποιός νοσηλευόταν τις τελευταίες ημέρες σε ιδιωτικό νοσοκομείο, δίνοντας τη δική του, αθόρυβη μάχη. Αν και η κατάσταση της υγείας του είχε πρόσκαιρα παρουσιάσει βελτίωση, η καρδιά του τελικά δεν άντεξε. Στις 21:10 το βράδυ, ο δημιουργός που ένωσε τη μουσική με την ποίηση, τον στοχασμό με το χιούμορ, άφησε την τελευταία του πνοή, σκορπίζοντας βαθιά συγκίνηση σε όλη την Ελλάδα.

Ο άνθρωπος που διαμόρφωσε τη μουσική μας ταυτότητα

Ο Διονύσης Σαββόπουλος υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους αρχιτέκτονες της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Συνθέτης, στιχουργός, ποιητής και περφόρμερ, έδωσε υπόσταση στο ελληνικό τραγούδι του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, καθορίζοντας τη φυσιογνωμία του έντεχνου ήχου. Με τους τολμηρούς μουσικούς του πειραματισμούς, τη σατιρική του διάθεση και την ανεξάντλητη ευρηματικότητά του, έπλασε έναν μοναδικό μουσικό κόσμο που παντρεύει το λαϊκό, το ροκ, το δημοτικό και το πολιτικό τραγούδι σε μια ανεπανάληπτη σύνθεση.

Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη στις 2 Δεκεμβρίου 1944, με ρίζες από την Κωνσταντινούπολη και τη Φιλιππούπολη, μεγάλωσε μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η Ανατολή και η Δύση συνυπήρχαν. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου, αλλά γρήγορα κατάλαβε πως η μουσική ήταν ο δρόμος που τον καλούσε. Έτσι, το 1963, εγκατέλειψε τις σπουδές του, πήρε την κιθάρα του και κατέβηκε στην Αθήνα — για να γράψει από εκεί τη δική του σελίδα στην ιστορία του ελληνικού πολιτισμού.

{https://exchange.glomex.com/video/v-ddo8sf7gfvu1?integrationId=40599y14juihe6ly}

Η γέννηση ενός μύθου

Το πρώτο του άλμπουμ, Το Φορτηγό (1966), θεωρείται σταθμός για τη νεότερη ελληνική μουσική. Ήταν η φωνή μιας νέας γενιάς που αναζητούσε ταυτότητα, ελευθερία και έκφραση. Ακολούθησε Το Περιβόλι του Τρελλού, και ύστερα, έργα όπως Ο Μπάλλος, Το Βρώμικο Ψωμί, Η Ρεζέρβα και Τα Τραπεζάκια Έξω — κύκλοι τραγουδιών που αποτύπωσαν με αφοπλιστική ειλικρίνεια την ελληνική ψυχή, τις αντιφάσεις της, τη νοσταλγία και την επαναστατικότητά της.

Οι στίχοι του Σαββόπουλου είναι ποιητικοί αλλά και βαθιά πολιτικοί· οι μελωδίες του αναγνωρίσιμες, με ρίζες στη λαϊκή μας παράδοση αλλά ανοιχτές στον κόσμο. Ο ίδιος σκηνοθετούσε τις παραστάσεις του, δίνοντάς τους θεατρικό χαρακτήρα και πρωτοπορώντας στη σύλληψη της συναυλίας ως ολοκληρωμένου καλλιτεχνικού γεγονότος.

Οραματιστής και πρωτοπόρος

Η συναυλία του στο Ολυμπιακό Στάδιο το 1983, ενώπιον 150.000 θεατών, παραμένει μνημειώδης — η πρώτη φορά που ο χώρος αυτός μεταμορφώθηκε σε σκηνή μουσικής γιορτής. Το 2017, η εμφάνισή του στο Καλλιμάρμαρο με 60.000 θεατές απέδειξε πως, μισό αιώνα μετά, ο Σαββόπουλος εξακολουθούσε να εμπνέει.

Τα τραγούδια του διδάσκονται στα σχολεία, μελετώνται στα πανεπιστήμια, μεταφράζονται στα ιταλικά και αποτελούν αντικείμενο ακαδημαϊκής έρευνας. Ήταν ένας αυτόφωτος δημιουργός, που συνδύαζε το χάρισμα του αφηγητή με τη βαθιά καλλιέργεια του στοχαστή.

Ο καλλιτέχνης, ο πολίτης, ο άνθρωπος

Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας, φυλακίστηκε δύο φορές για τις πολιτικές του απόψεις. «Ήμουν στενεμένος», είχε πει, «αλλά ένα φως μέσα μου έγραφε τραγούδια». Το τραγούδι Δημοσθένους Λέξις γεννήθηκε μέσα στη φυλακή, ως ύμνος στην εσωτερική ελευθερία του ανθρώπου.

Στον λόγο του ως επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2017, θυμήθηκε τη «μουσική των λέξεων» που τον συνόδευε από παιδί — τη μαγεία που προϋπήρχε της ίδιας της σημασίας. Για εκείνον, οι στίχοι και η μουσική δεν ήταν ποτέ ξεχωριστά: «Στη δουλειά μου, οι στίχοι και η μουσική είναι ένα. Αν υπάρχει ποίηση, βρίσκεται στο τραγούδι εν τω συνόλω».

Κληρονομιά και αιωνιότητα

Ο Σαββόπουλος δεν υπήρξε μόνο τραγουδοποιός· υπήρξε σύμβολο πολιτισμού. Με 14 δίσκους, πέντε βιβλία, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, και αμέτρητες συναυλίες, σφράγισε την καλλιτεχνική συνείδηση της χώρας. Στο βιβλίο του Γιατί τα χρόνια τρέχουν (2024), αποχαιρέτησε με τον δικό του τρόπο τα ογδόντα του χρόνια, αναστοχαζόμενος τον «ρόλο» του Σαββόπουλου — του καλλιτέχνη που έπλασε ο ίδιος ως προσωπείο, για να εκφράσει όσα ο άνθρωπος Διονύσης ένιωθε βαθιά μέσα του.

Παντρεμένος από το 1967 με την Άσπα Αραπίδου, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Κορνήλιο και τον Ρωμανό, και δύο εγγόνια, τον Διονύση και τον Ανδρέα, υπήρξε ένας τρυφερός οικογενειάρχης, μα πάνω απ’ όλα ένας άνθρωπος που δεν έπαψε ποτέ να αγαπά, να προβληματίζεται, να ονειρεύεται.

Ένας βάρδος για όλες τις εποχές

Ο Διονύσης Σαββόπουλος αφήνει πίσω του ένα έργο που ξεπερνά τον χρόνο. Μια παρακαταθήκη ήχου, λόγου και στοχασμού που συνομιλεί με κάθε γενιά. Ήταν ο άνθρωπος που έντυσε την ελληνική ψυχή με μουσική, που έκανε την ποίηση τραγούδι και τη σάτιρα στοχασμό.

{https://www.youtube.com/watch?v=H1bLKK6CO5o&list=RDH1bLKK6CO5o&start_radio=1}