Στο ζήτημα του κοινωνικού ρόλου των γυναικών αναδεικνύεται με την πιο μεγάλη καθαρότητα το χάσμα που χωρίζει την κυβέρνηση του αλ Σάρα στη Δαμασκό με την Δημοκρατική Αυτόνομη Διοίκηση της Βορειοανατολικής Συρίας (Ροζάβα) στην οποία κυριαρχούν οι Κούρδοι. Από τη μια μεριά, έχουμε την περιθωριοποίηση και τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών. Από την άλλη, στη Ροζάβα οι γυναίκες βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας ζωής. Αναμφίβολα, οι Γυναικείες Μονάδες Προστασίας (YPJ) έχουν εμβληματική θέση στον αναβαθμισμένο ρόλο των γυναικών στην Βορειοανατολική Συρία.

Οι YPJ είναι μια αμιγώς γυναικεία πολιτοφυλακή που ιδρύθηκε το 2013 κι έχει πάρει μέρος σε σκληρές μάχες εναντίον του ISIS, των τουρκικής δυνάμεων εισβολής καθώς και των πολιτοφυλακών που υποστηρίζει η Τουρκία. Οι YPJ στις οποίες συμμετέχουν κατά κύριο λόγο Κούρδισσες, αποτελούν μέρος των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), του στρατού της Βορειοανατολικής Συρίας.

Ροχλάτ Αφρίν

Συνομιλήσαμε με την διοικήτρια των YPJ Ροχλάτ Αφρίν σε μια στρατιωτική εγκατάσταση την οποία δεν μας επιτρέπεται να αναφέρουμε. Η Ροχλάτ θεωρείται θρύλος στη Ροζάβα αφού έχει αφιερώσει τη ζωή της στην υπεράσπιση των Κούρδων της Συρίας και τη χειραφέτηση των γυναικών.

«Μετά το 2012 όταν αποσύρθηκε από τη Βορειοανατολική Συρία το καθεστώς Άσαντ και εγκαθιδρύθηκε η Δημοκρατική Αυτόνομη Διοίκηση, η κοινωνία μας μπόρεσε για πρώτη φορά να αυτοδιοικηθεί με βάση ένα αποκεντρωμένο σύστημα. Η γυναικεία συμμετοχή αποτελεί πυλώνα του μοντέλου της Ροζάβα, το οποίο είναι ένα μοντέλο για όλη τη Μέση Ανατολή», αναφέρει εισαγωγικά στη συζήτησή μας.

Στην πρώτη γραμμή

Συνεχίζει, επισημαίνοντας ότι «στη Ροζάβα για πρώτη φορά δημιουργείται αμιγώς γυναικεία στρατιωτική δομή. Η συμμετοχή στις YPJ είναι εθελοντική. Η κοινωνία στηρίζει αυτήν την εθελοντική συμμετοχή γιατί γνωρίζει ότι δρούμε προς όφελός της και περιφρουρούμε της κατακτήσεις της. Οι YPJ συντονίζουν τη δράση τους με τις αντρικές πολιτοφυλακές της Ροζάβα, αλλά διατηρούν την αυτονομία τους τόσο σε πολιτικό όσο και σε οργανωτικό επίπεδο. Έχουμε συμμετάσχει σε όλες τις μεγάλες μάχες ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος όπως στο Κομπάνι και τη Ράκκα, έχοντας καταβάλει βαρύ φόρο αίματος, με χιλιάδες νεκρές».

Η Ροχλάτ υπογραμμίζει: «Σε πολλές χώρες υπάρχουν γυναικείες στρατιωτικές μονάδες. Αλλά μόνο οι YPJ πολεμάνε στην πρώτη γραμμή. Στις μάχες δείξαμε τι μπορούν να καταφέρουν οι γυναίκες. Το παράδειγμά μας ενδυναμώνει όλες τις γυναίκες να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους».

Οι απειλές ασφαλείας

Στην ερώτηση μάς σχετικά με το ποιες είναι οι τρέχουσες απειλές ασφάλειας στη Συρία, η Ροχλάτ Αφρίν σημείωσε ότι «η κατάσταση σε όλη τη χώρα παραμένει ασταθής. Η ανατροπή του ανελεύθερου καθεστώτος Άσαντ δημιούργησε σε όλους την ελπίδα ότι αρχίζει μια εποχή ελευθερίας. Όμως αυτό δεν συνέβη. Οι καλές σχέσεις τους με το εξωτερικό δεν αναιρούν το γεγονός ότι οι νέοι κυβερνώντες είναι τζιχαντιστές. Το τελευταίο διάστημα οι εν υπνώσει πυρήνες του ISIS ενθαρρυμένοι από το νέο καθεστώς, έχουν πυκνώσει τις επιθέσεις τους. Στον ένα χρόνο από την ανατροπή του Άσαντ, οι δυνάμεις ασφαλείας της Ροζάβα είχαν πάνω από 100 μάρτυρες από επιθέσεις τζιχαντιστών».

Η Τουρκία

Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, η Ροχλάτ Αφρίν επισημαίνει τη θετική επίδραση της ειρηνευτικής διαδικασίας που ξεκίνησε με την απόφαση του PKK να αυτοδιαλυθεί και συνεχίζεται με την απόσυρση των Κούρδων ανταρτών από την Τουρκία. Ωστόσο, δίνει έμφαση στην πολύ αρνητική επιρροή της Τουρκίας στην κυβέρνηση της Δαμασκού, που εμποδίζει την επίτευξη συμφωνίας για το μέλλον, το συριακό σύνταγμα και το νέο στρατό της χώρας. «Το νέο σύνταγμα πρέπει να διασφαλίζει τα δικαιώματα όλων των πολιτών. Αυτό δεν είναι διαπραγματευτικός όρος, αλλά αναφαίρετο δικαίωμα», λέει.

Υπογραμμίζει δε ότι «το τουρκικό αίτημα για αφοπλισμό των SDF απορρίπτεται κατηγορηματικά. Δεν πρόκειται να αφοπλιστούμε. Δεν μας αρέσουν τα όπλα. Αν δεν μας επιτεθούν, δεν ρίχνουμε ούτε μια σφαίρα. Θέλουμε ειρήνη και σταθερότητα για την κοινωνία μας. Αν πετύχουμε την ειρήνη και την ελευθερία, τα όπλα δεν θα χρειάζονται πια».