Τουριστικός προορισμός 12 μήνες το χρόνο επιδιώκει να γίνει η Ήπειρος, γι’ αυτό και βασικός στόχος φορέων και τοπικών αρχών τα τελευταία χρόνια είναι η ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, στους οποίους συγκαταλέγεται και ο πεζοπορικός.

Εξάλλου, η περιοχή μας διαθέτει μοναδικά φυσικά πλεονεκτήματα, όπως ψηλά βουνά, ποτάμια, πυκνά δάση, λίμνες, φαράγγια, γραφικούς οικισμούς και εύκολα θα μπορούσε ν’ αποτελέσει πόλο έλξης για τους λάτρεις της φύσης.

Βέβαια για να αναπτυχθεί αυτού του είδους ο τουρισμός θα πρέπει να δημιουργηθούν και οι κατάλληλες υποδομές, με πιο σημαντική την χάραξη και πιστοποίηση μονοπατιών που βέβαια θα μπορούσαν να εμπλουτιστούν με πολιτιστικά και ιστορικά στοιχεία των περιοχών που διασχίζουν.

Εθνικό Δίκτυο…

Μόλις πριν λίγες μέρες το Υπουργείο Περιβάλλοντος ανακοίνωσε την υλοποίηση μιας εμβληματικής περιβαλλοντικής μεταρρύθμισης, τη δημιουργία ενός Εθνικού Δικτύου Μονοπατιών. Μάλιστα δημοσίευσε πρόσκληση χρηματοδότησης συνολικού ύψους 30 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προς τους Δήμους, τις Περιφέρειες, το Άγιον Όρος και εκκλησιαστικούς φορείς -με φορέα υλοποίησης τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.)- για δράσεις όπως:

– Αναβάθμιση του υφιστάμενου δικτύου μονοπατιών, διαδρομών πεζοπορίας και ποδηλασίας.

– Δημιουργία νέων μονοπατιών, διαδρομών πεζοπορίας και ποδηλασίας.

– Δημιουργία και βελτίωση των χώρων αναψυχής σε επιλεγμένα σημεία του δικτύου μονοπατιών.

Στόχος της δράσης, σύμφωνα με το Υπουργείο, είναι η προστασία της βιοποικιλότητας μέσα από τη χαρτογράφηση διαδρομών, που θα ενταχθούν στο εθνικό δίκτυο μονοπατιών. Προωθείται ένα ήπιο μοντέλο ανάπτυξης οικοτουρισμού σε παρθένες φυσικές περιοχές με πολλαπλά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.

Δείχνουν το δρόμο…

Η Ήπειρος πάντως έχει μια κάποια… εμπειρία πάνω σ’ αυτό το κομμάτι. Το δίκτυο μονοπατιών «Epirus Trail», συνολικού μήκους 370 χλμ., το οποίο διασχίζει την Ήπειρο από το Γράμμο μέχρι τα Τζουμέρκα αποτελεί τη μεγαλύτερη ενιαία πεζοπορική διαδρομή που έχει σχεδιαστεί ποτέ στη χώρα μας. Αλλά και στο Μέτσοβο, εντοπίζεται το «Ursa Trail». Αναμφισβήτητα, τα δύο αυτά έργα αποφέρουν στις περιοχές που διασχίζουν εκατοντάδες επισκέπτες, κέρδη και διεθνής προβολή.

Η περίπτωση του Πωγωνίου…

Τα παραπάνω παραδείγματα θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν και άλλες περιοχές της Ηπείρου. Τί γίνεται, για παράδειγμα, με την περίπτωση των οικισμών του Πωγωνίου; Όπως αναφέρει στο «Π.Λ.» άριστος γνώστης της περιοχής, το Πωγώνι, ιδιαίτερα το ακριτικό μέτωπο, παραμένει μέχρι σήμερα παρθένο και ανεκμετάλλευτο σε αρκετούς τομείς. Φυσικά, όπως σημειώνει, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, καθώς με αυτόν τρόπο έχει προστατευτεί η τοπική πανίδα και η χλωρίδα, ενώ δεν έχει αλλοιωθεί ο χαρακτήρας της περιοχής από τον ανεξέλεγκτο τουρισμό. Παρ’ όλα αυτά, η πανδημία του Covid-19 απέδειξε ότι διαχρονικό στοίχημα στην περιοχή για την περαιτέρω προοπτική ανάπτυξής της, αποτελεί η ανάπτυξη βασικών υποδομών που θα ενισχύσουν τις τοπικές επιχειρήσεις, θ’ αναδείξουν τον φυσικό και πολιτιστικό της πλούτο, καθώς επίσης θα εδραιώσουν τις δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού.

Πολλά τα μονοπάτια…

Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να γνωρίσει κανείς έναν τόπο είναι να περιπλανηθεί σε αυτόν. Η ανάδειξη πεζοπορικών και ορειβατικών διαδρομών αποτελεί βασικό στοιχείο της αγροτουριστικής αλλά και βιώσιμης ανάπτυξής του. Στην περιοχή του ακριτικού Πωγωνίου εντοπίζεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός μονοπατιών που εξυπηρετούσε τις βασικές ανάγκες επικοινωνίας, κτηνοτροφίας και υλοτομίας των κατοίκων. Με την αύξηση της αστικοποίησης και την ερήμωση των οικισμών, αρκετά από αυτά ξεχαστήκαν και εγκαταλείφθηκαν, ενώ άλλα μετατράπηκαν σε χωματόδρομους. Ωστόσο, οι διαδρομές αυτές αποτελούν σηματοδότες μιας παλιάς κοινωνίας, τεκμηριώνοντας την καθημερινότητα και τις συνήθειες μιας άλλης εποχής, συνθέτοντας μια μορφή υλικής και συνάμα άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που αργοσβήνει και χάνεται.

Κουβαράς, Γορμός κ.α.

Παρηγορητικό είναι ότι η περιοχή, και πιο συγκεκριμένα οι πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές της, συγκέντρωσε αρκετούς οργανωμένους επισκέπτες τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Ομάδες όπως ο Ε.Ο.Σ Ιωαννίνων, Ε.Ο.Σ Καλαμάτας, Trace Your Eco (Θεσσαλονίκη), η Ορειβατική Λέσχη Σερρών κ.α. επισκέφτηκαν τις διασημότερες διαδρομές στο Δήμο Πωγωνίου, όπως η χαράδρα του Κουβαρά, το δρυόδασος της Μερόπης, το γεφύρι Γκρέτσι, ο νερόμυλος του Ρογοζίου και οι πηγές Γκλάβας στο Ωραιόκαστρο. Κάθε χρόνο και ανά τακτά χρονικά διαστήματα ο Φ.Ο.Σ Πωγωνίου καθαρίζει τα μονοπάτια, ανανεώνει τη σηματοδότησή τους και ξεναγεί επισκέπτες από όλη την Ελλάδα.

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η περιοχή εξυπηρετεί ήδη τα ενδιαφέροντα τόσο των ορειβατών, όσο και πεζοπόρων, καθώς υπάρχουν πολύωρες διαδρομές που διασχίζουν το δίκτυο των πλούσιων ιστορικά οικισμών του Κουβαρά και του Γορμού. Παράλληλα, υπάρχουν μικρότερες και πιο σύντομες διαδρομές κατάλληλες για οικογένειες ή για άτομα με περιορισμένη αντοχή.

Υποβολή προτάσεων…

Η επισκεψιμότητα στην περιοχή, μοναδική μάλιστα σε όλο το Δήμο από άποψη πεζοπορίας, χρήζει άμεσης οργάνωσης και προβολής προκειμένου να στηριχθούν οι απομονωμένοι αυτοί οικισμοί, που ενώ διαθέτουν υποδομές, δεν έχουν την απαραίτητη αναγνώριση.

Ο Δήμος Πωγωνίου θα μπορούσε να δώσει μεγαλύτερη έμφαση και σ’ αυτόν τον τομέα, ξεκινώντας από την πρόσκληση του Υπ. Περιβάλλοντος, υποβάλλοντας την πρότασή του έως τις 31 Μαρτίου 2023 και ώρα 3 μ.μ.

Αξίζει να σημειωθεί πως το 20% του προϋπολογισμού θα διατεθεί σε μικρούς ορεινούς, νησιωτικούς και ακριτικούς Δήμους. Ως ανώτερο ποσό χρηματοδότησης ορίζονται τα 800.000 ευρώ ανά δημοτική ενότητα.

Με την χρηματοδότηση της διάνοιξης, συντήρησης και σήμανσης μονοπατιών εκτός του ότι προστατεύεται η μοναδική βιοποικιλότητα θα αναδειχθούν και οι φυσικές ομορφιές του τόπου.

ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ